گفتگو با  ابوالفضل بهرام پور، مفسر قرآن کریم | انجام کار نیک به پشتوانه رضایت خداوند

ساحل کریمی  | شهرآرانیوز؛  همه می‌دانیم که هر کار، فعل و حرکتی که از انسان سر می‌زند، می‌تواند دو رو داشته باشد؛ روی خیر و روی شر. بی گمان، هر یک از این دو روی سکه اثراتی متفاوت بر زندگی دنیوی و آخرت ما به جا می‌گذارد. به همین دلیل تلاش برای انجام فعلی که نیکویی می‌آفریند و از آن به عنوان «عمل صالح» یاد می‌شود، به مثابه این است که زندگی فردی و اجتماعی را پیش از قیامت حتی در این دنیای فانی به بهشت موعود تبدیل می‌کند. ابوالفضل بهرامپور، مفسر و تحلیلگر قرآنی، در گفتگو با شهرآرا به چند پرسش ما حول محور عمل صالح و آثار آن بر زندگی دنیوی و اخروی پاسخ داده است.

قرآن کریم به شدت روی انجام عمل صالح تأکید و مسلمانان را به آن دعوت کرده است. علت این تأکید‌ها از نظر شما چیست؟

خداوند متعال در قرآن کریم هیچ موضوعی را بدون پشتوانه و بدون دلیل مطرح نکرده است، بلکه به این دلیل که هر انسانی پیش رویش برزخ و قیامتی است، انسان را به انجام عمل صالح دعوت کرده است. بی تردید انجام عمل صالح پاداش درخوری مثل بازشدن در‌های بهشت برین و فردوس را به دنبال دارد و بی اعتنایی به دستورات قرآنی و دوری از عمل صالح و افتادن در مسیر عناد با دستورات خداوند، سزایی به جز جهنمی شدن ندارد.

آیا اعمال خیری را که انجام می‌شود، بدون داشتن پشتوانه دینی می‌توان عمل صالح نامید؟

هر عملی که به نفع مردم و جامعه باشد، فعل نیکویی است. به عنوان مثال ممکن است خیری که اعتقادی به معاد و مسائل دینی و آخرت نداشته باشد، برای یتیم خانه بسازد و برای باسوادشدن دانش آموزان بی بضاعت مدرسه دایر کند. همه این اعمال، عمل صالح محسوب می‌شوند، اما، چون نیت الهی ندارند، به نسبت عمل صالحی که با نیت الهی و برای رضای خدا انجام می‌شود، به یقین ثوابش متفاوت خواهد بود.

کسانی که عمل صالح را با نیت الهی یعنی به پشتوانه رضایت خداوند انجام می‌دهند، از این موضوع آگاه اند که برای رضای خداوند فعل نیکو انجام می‌دهند. به این دلیل، از کسی انتظار جبران ندارند، زیرا می‌دانند خداوند خودش پاسخ عمل خیر آن‌ها را به بهترین وجه ممکن چه در دنیا چه در آخرت خواهد داد. به همین دلیل است که نماز و روزه در کنار انفاق و رسیدگی به مستضعفان همه و همه اعمال صالح محسوب می‌شود.

کدام افعال و اعمال را‌ می‌توان مصادیق عمل صالح در جامعه بیان کرد؟

عمل صالح به دو بخش تقسیم می‌شود؛ عمل صالحی که بین بنده با خدا انجام می‌شود، مثل انجام واجبات و مستحبات و عمل صالحی که بین بنده با بندگان خداست مثل وام قرض الحسنه دادن به مردم، احسان کردن، وسایل ازدواج دو جوان را فراهم کردن، پرداخت هزینه بیماران، رفع دین کردن از بدهکاران، محبت کردن به مردم و هر فعلی که به ایجاد حس خوب و رفع مشکل مردم منجر می‌شود. ایمان مقام والایی نزد خدا دارد و کسانی که ایمان واقعی به دستورات خداوند دارند، با آگاهی به این موضوع که هر عمل صالحی انجام دهند با پشتوانه و ضمانت انجام می‌شود و،  چون خداوند سبحان خود ضمانت کننده است، به این موضوع توجه می‌کنند که انجام عمل صالح به تعالی دنیا و آخرت آن‌ها می‌انجامد.

ضمن اینکه روزبه روز ارتباط آن‌ها با خداوند متعال خاص‌تر می‌شود، مهر آن‌ها در دل مردم می‌افتد و در جامعه عزیز می‌شوند، همان گونه که نزد خداوند متعال صاحب عزت می‌شوند. بنابراین، خداوندی که آن‌ها را عزیز کرده است، بین آن‌ها و سایر مردم ارتباط دوطرفه نیکویی برقرار می‌کند که به نفع و مصلحت جامعه اسلامی تمام می‌شود.

عمل صالح وقتی توسط ده‌ها یا صد‌ها یا هزاران نفر در جامعه انجام شود و آثار خیر آن در زندگی فردی و اجتماعی ظاهر شود، آن زمان واقعیت این آیه که‌ می‌فرماید «اهدنا الصراط المستقیم» بر ما روشن می‌شود، زیرا خداوند خواستار هدایت دسته جمعی و سعادت همه افراد جامعه است، درحالی که اگر منظور هدایت فرد بود، به جای به کاربردن اهدنا، اهدنی بیان می‌شد.